آشنایی با مفهوم خسارت متناظر وارد به گرانترین خودرو متعارف

آشنایی با مفهوم خسارت متناظر وارد به گرانترین خودرو متعارف 

تبصره 3 ماده 8 قانون جدید بیمه شخص ثالث مصوب سال 1395  :

خسارت مالی ناشی از حوادث رانندگی صرفا تا میزان خسارت متناظر وارد به گرانترین خودرو متعارف از طریق بیمه شخص ثالث و یا مقصر حادثه قابل جبران خواهد بود.

تبصره 4 ماده 8 قانون جدید بیمه شخص ثالث مصوب سال 1395 :

منظور از خودرو متعارف خودرویی است که قیمت آن کمتر از پنجاه درصد سقف تعهدات بدنی که در ابتدای هر سال مشخص میشود باشد.

به زبان ساده تر حداکثر خسارتی که مالک یک خودرو گران قیمت در تصادفات میتواند از مقصر حادثه بابت خسارت وارده مطالبه نماید 320/000/000 تومان در سال 1400 است (نصف دیه در ماههای حرام ) حتی اگر خسارتی که به خودروی وی وارد شده بیش از این عدد باشد،  برای روشن شدن مطلب به  مثال های زیر توجه نمایید.

مثال1 :

 در تصادف سنگین  یک هیوندا سانتافه و یک کامیون بنز  ، هیوندا سانتافه با ارزش دو میلیارد تومان به طور کامل از بین میرود . با فرض اینکه راننده کامیون مقصر حادثه باشد بر اساس قانون جدید مالک سانتافه فقط 320 میلیون تومان میتواند از راننده کامیون مطالبه کند و الباقی خسارت را باید شخصا بپردازد و راننده کامیون هیچ مسئولیتی بیش از 320 میلیون نخواهد داشت.  البته بدیهی است که اگر هیوندا سانتافه بیمه بدنه داشته باشد الباقی خسارت از محل بیمه بدنه جبران میشود و شرکت بیمه گر بیمه بدنه هم پس از پرداخت خسارت به مالک سانتافه حق رجوع به راننده کامیون را برای دریافت خسارت نخواهد داشت .

مثال 2 :

در تصادف یک هیوندای توسان و یک پژو 405 ، به خودرو هیوندای مبلغ 30 میلیون تومان خسارت وارد شده است و راننده پژو مقصر این حادثه است بر اساس قانون بیمه شخص ثالث و با فرض اینکه ارزش خودرو هیوندای زیاندیده 600 میلیون تومان باشد ، خسارتی که مالک هیوندا طبق قانون بیمه شخص ثالث میتواند از راننده پژو مطالبه کند بر اساس فرمول زیر 16 میلیون تومان است و الباقی خسارت را مالک هیوندا میبایست شخصا به عهده بگیرد و نمی تواند از مقصر حادثه دریافت کند و فقط اگر بیمه بدنه داشته باشد الباقی خسارت را میتواند از بیمه بدنه دریافت کند و شرکت بیمه گر هم پس از پرداخت خسارت از محل بیمه بدنه حق رجوع به مقصر حادثه را نخواهد داشت .

ابطال بخشنامه بیمه مرکزی توسط دیوان عدالت اداری :

طبق رای دیوان عدالت اداری مورخ  1398/02/31  کلاسه پرونده  931/97 که بر اساس شکایت آقای پرویز فرج تبار صادر گردیده است مصوبه شورای عالی بیمه در رابطه با روش نسبت گیری مانند مثال شماره 2 از تاریخ صدور باطل اعلام گردید و روش دیگری جایگزین آن شد .

اصلاح و ابلاغ دستورالعمل جدید نحوه محاسبه و پرداخت خسارت خودروهای غیر متعارف

شورای عالی بیمه در جلسه مورخه 1398/06/13 دستورالعمل نحوه تعیین خسارت خودروهای غیر متعارف را که قبلا بخش هایی از آن توسط دیوان عدالت اداری باطل شده بود پس از اصلاح تصویب و به شرکت های بیمه ابلاغ کرد . با حذف فرمول نسبت گیری محاسبه و پرداخت خسارت خودروهای غیر متعارف در مصوبه جدید مقرر گردیده است که خسارت های خودروهای غیر متعارف صرفا تا میزان خسارت متناظر وارده به گران ترین خودروی متعارف محاسبه و پرداخت گردد .با مصوبه جدید مشخص شد که همچنان درب روی همان پاشنه می چرخد و قاعده متناظر بودن پابرجاست و فقط روش محاسبه و تعیین خسارت تغییر کرده است .

به عنوان مثال اگر در تصادف یک پراید با یک سانتافه  با فرض مقصر شناخته شدن پراید چراغ عقب سانتافه شکسته شده باشد مقدار خسارتی که راننده پراید و یا بیمه نامه شخص ثالث پراید به مالک سانتافه پرداخت خواهد کرد  با فرض اینکه ارزش چراغ عقب سانتافه در بازار  60/000/000 ریال باشد به شرح زیر است :

در زمان نگارش این متن دنا پلاس توربو در بازار حدود 320 میلیون تومان ارزش دارد بنابراین میتواند شاخص و مبنای مناسبی  برای گران ترین خودروی متعارف باشد ، بنابراین با فرض اینکه ارزش چراغ عقب دنا پلاس 5/000/000 باشد ، مقدار خسارت قابل پرداخت به مالک سانتافه فقط 5/000/000 ریال خواهد بود و الباقی خسارت از مالک پراید قابل مطالبه و وصول نخواهد بود .
طبق تبصره 1 ماده 2 دستورالعمل جدید در مواردی که قطعات انواع گران ترین خودروهای متعارف اختلاف قیمت داشته باشند ، گران ترین آنها ملاک عمل خواهد بود به عبارت دیگر چنانچه در مثال فوق ارزش چراغ عقب دنا پلاس در بازار بین 4/000/000 ریال تا 5/000/000 ریال متغیر باشد می بایست گران ترین چراغ یا همان 5/000/000 ریال ملاک محاسبه قرار گیرد .

طبق تبصره 2 ماده 2 دستورالعمل جدید در مواردی که خودروی نامتعارف یا لوکس دارای قطعاتی باشد که نمونه یا مشابه آن در خودرو ی متعارف وجود نداشته باشد آنگاه قیمت قطعه مشابه به آن در گران ترین خودروی متعارف ملاک محاسبه ارزیابان خسارت قرار خواهد گرفت .

نتیجه گیری :

نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون بیمه شخص ثالث در اقدامی خلاف قوانین قبلی و با هدف حمایت از اقشار ضعیف جامعه ، با استفاده از یک ابزار حقوقی به نام «تحدید مسئولیت» مفهومی به نام خودرو متعارف و خودروی غیر متعارف را وارد ادبیات حقوقی ایرانیان کردند .
طبق این قانون مسئولیت مقصر حادثه در قبال خسارت وارده به خودروهای غیر متعارف محدود به حد خاص یعنی ارزش خوردرو متعارف یا نصف دیه ماه حرام سال وقوع حادثه شده است . هر چند در صورت تصویب لایحه پیشنهادی دولت به مجلس مبنی بر پرداخت خسارت زیاندیده تا سقف تعهد بیمه نامه مقصر حادثه بدون در نظر گرفتن قانون خودروهای غیر متعارف بخشی از مشکلات ناشی از اجرای این قانون کم خواهد شد اما موضوع خودروی های غیر متعارف از یک سو و تورم موجود در جامعه از سوی دیگر موجب ضرر و زیان تعداد زیادی از افراد جامعه به عنوان مالکان خودروی های غیر متعارف گردیده است . بنابراین جهت کاهش آثار زیان بار اجرای این قانون اکیدا به مالکان خودروهای غیر متعارف توصیه میگردد نسبت به خرید بیمه بدنه اقدام نمایند تا در صورت وقوع حادثه و عدم دریافت کامل خسارت از مقصر ، الباقی خسارت را از بیمه بدنه دریافت کنند .